SENSIKS.

In 2017 schreef onze oud-redacteur Jan Taco te Gussinklo in het zomernummer van Vindingrijk een bijdrage over een cabine van SENSIKS. waarin al je zintuigen werden geprikkeld. Hij eindigde zijn artikel met de woorden ‘Zie deze rapportage als een tussentijds bericht, want het is allemaal nog maar net begonnen.’ 6 jaar later is de Sensory Reality Pod van SENSIKS. een wereldwijd bekende speler geworden. Een interview met Fred Galstaun, grondlegger en directeur van SENSIKS..

Sensory Reality

De mens heeft 5 zintuigen waarmee hij de wereld waarneemt: smaak, geur, gehoor, gezicht, tast. Met die zintuigen beleef je de werkelijkheid. Zij bepalen hoe je je leven ervaart. Deze zintuigen kun je kunstmatig beïnvloeden; je wordt blij van een mooi plaatje of mooie muziek, enz. Met een Virtual Reality-bril kunnen je ogen je al een andere omgeving tonen dan waar je je in bevindt. Met ook nog een koptelefoon kun je daar ook de bijbehorende geluiden aan toevoegen. Maar dat is allemaal virtueel, dus niet echt. In de Sensory Reality Pod van SENSIKS. worden alle zintuigen gemanipuleerd (geluid, geur, temperatuur, luchtstroom, trilling, en lichtfrequen­ties). De pod is een dichte cabine, eigenlijk een grote ‘mediaplayer waar je ín zit’ die de werkelijkheid dicht nadert doordat hij storende omgevingselementen, zoals een langsrijdende auto, buitensluit.

PTSS

Stel: je bent een militair op een in Afghanistan. Je staat onder continue stress en plotseling wordt jouw peloton aangevallen. Je raakt zwaargewond en veel van je kameraden sneuvelen. Dat kan leiden tot een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS), waar veel veteranen mee kampen. Dit is een zeer ingrijpende aandoening, zowel voor de veteraan als voor zijn of haar directe omgeving. De zintuigelijke waarnemingen alsmede de emotie, angst en stress in dit geval, van het moment in Afghanistan worden in je diepste brein (het zogenaamde ‘reptielenbrein’) gecomprimeerd opgeslagen, maar kunnen worden herbeleefd als één van die zintuigelijke elementen opnieuw wordt geprikkeld (als er bijv. in een winkel iets met veel lawaai omvalt). In de situatie in Afghanistan stonden je zintuigen op scherp: je rook een bepaalde geur, voelde een bepaalde temperatuur, zag een bepaalde omgeving, enz. Aan die combinatie van factoren koppelt je reptielenbrein de emotionele ervaring dat je kameraden worden vermoord en je gevaar loopt dat leidt tot stress en soms verlammende angst.

In de belevingscabine van SENSIKS. kunnen door multi-zintuigelijke nabootsing van de traumatiserende ervaring dergelijke emotionele herinneringen opnieuw ‘getriggerd’ worden in een veilige omgeving tijdens behandelingen met een professionele traumatherapeut. Als de stress of angst weer aan de oppervlakte is kan de bijbehorende emotie behandeld worden met conventionele behandelmethoden zoals EMDR of CBT, of met nieuwere methoden zoals het toedienen van een bètablokker welke lijkt te voorkomen dat het emotionele geheugen zich opnieuw opslaat in de herinnering. Het loskoppelen of veranderen van de emotie die bij de herinnering hoort is feitelijk een herprogrammering van het traumatische geheugen. Uit recentelijke onderzoeken bij veteranen met zwaar PTSS lijken enkele sessies in de Sensiks belevingscabine al te leiden tot een significante verbetering in de kwaliteit van leven van patiënten wat zich uit in beter slaap en minder last van stress en angst, waardoor de patiënten weer beter kunnen functioneren in het dagelijks leven .

Virtual Reality of Sensory Reality

SENSIKS. cabines worden o.a. gebruikt voor behandeling en onderzoek naar trauma’s, fobieën , angststoornissen en verslavingen. Uit recentelijk voltooid onderzoek door TNO, UVA  en ARQ zijn exceptioneel goede resultaten bereikt met name op vlak van PTSS waarbij na enkele sessies sterke verhoging van kwaliteit van leven is bereikt. De resultaten van dit onderzoek zullen naar verwachting later dit jaar gepubliceerd worden.        

In de pod meten sensoren bij de deelnemer o.a. de hartslag, ademhaling, huidgeleiding en hersengolven. Via eyetracking kan ook worden bepaald waar naar gekeken word tijdens de beleving. Al deze gegevens worden geregistreerd. Dan wordt gekeken welke fysieke reacties optreden als een omgevingsfactor wordt gemanipuleerd: gaat je hart sneller kloppen (angst) of langzamer (rust) als de temperatuur stijgt? Waar kijk je naar als je hartslag opeens van ritme verandert? Wat hoor je? enz. Aan de hand van die gegevens en de daarbij zichtbare hersengolven kan een psycholoog analyseren onder welke omstandigheden de deelnemer zich waarschijnlijk prettig voelt of waar bepaalde triggers voor stress of angst zitten.

In een ander recentelijk aangevraagd onderzoek i.s.m. ARQ, AUMC, GGZ en MGGZ wordt bekeken of nachtmerries ‘omgeprogrammeerd’ kunnen worden naar een positiever scenario ter verbetering van slaap en daarmee verhoging van kwaliteit van leven voor patiënten met PTSS. Er word hierbij gebruikt gemaakt van A.I. beeldgeneratie technologie om samen met de patiënt zo accuraat mogelijke visuele representaties van de nachtmerrie te genereren. Deze methode wordt nu al toegepast, maar heeft een beperkte effectiviteit. Er wordt onderzocht of het beïnvloeden van meer zintuigen (in de SENSIKS. belevingscabine) de effectiviteit van de behandeling vergroot.

Artificial Intelligence (A.I.)

Door de sensoren op de deelnemer wordt enorm veel objectieve data verworven (hartslag, hersengolven, eyetracking, e.d.). Daar kunnen subjectieve data aan worden toegevoegd door voor, tijdens of na de beleving vragen te stellen over de gemoedstoestand, stresslevels en emoties. Als de data van de omgevingsfactoren in de pod (temperatuur, luchtvochtigheid, lichtintensiteit, enz.) tijdens een sessie hieraan wordt gekoppeld ontstaat een enorm complex geheel van combinatiemogelijkheden en variabelen en dat is precies het gebied waar Artificial Intelligence (A.I.) een belangrijke rol kan spelen. Elke persoon reageert op een eigen manier op bepaalde omgevingsfactoren. Als je voor een persoon de juiste combinatie van factoren hebt gevonden waarin hij zich prettig voelt kun je die combinatie verwerken in efficiëntere persoonlijke behandelsessies. Hoewel er al veel bekend is over psychologische reacties zal A.I. mogelijk veel sneller verbanden kunnen leggen en complexere verbanden analyseren dan een psycholoog. Daardoor wordt een snellere en effectievere aanpassing mogelijk op de fysieke reacties van de deelnemer. De juiste combinatie kun je daarna verwerken in een verhaallijn, waarmee je de herbeleving van de traumatische situatie meer waarheidsgetrouw kunt benaderen. Zo zou je de behandeling verder kunnen optimaliseren door het toepassen van A.I..

Onderzoek

De techniek van Sensiks wordt niet alleen gebruikt voor mentale gezondheidszorg. Je kunt er ook prima marktonderzoeken mee uitvoeren. Zo wilde een Franse overheid weten wat het effect was van antirook-reclame. Er werd een virtuele stad gebouwd (bijv. een metrostation), waar de reclame op de billboards kon worden aangepast door onderzoekers. De ‘craving’ naar roken werd gemeten voor en na de beleving en via eye-tracking werd geregistreerd waar men naar keek. In enkele gevallen waarbij deelnemers aangaven de antirook-reclames niet te hebben gezien bleek uit de eye-tracking dat deze wel degelijk was waargenomen. In sommige gevallen leek de anti rook commercials echter juist de craving te verhogen aangezien men aan roken werd herinnerd!

Gamification

In de SENSIKS.-pod wordt veel gebruik gemaakt van animaties zoals ze worden toegepast in games. Er komt een onderzoek naar het verschil in effect tussen animatie (nooit ‘levensecht’) en 360⁰-camerabeelden. Het voordeel van animatie is dat het veel beter geprogrammeerd en aangepast kan worden. Het voordeel van 360⁰-beelden is dat ze levensechter zijn.

Techneuten

Bij SENSIKS. werken nu 9 mensen, voornamelijk specialisten op het gebied van softwareontwikkeling, gamification en mechatronica. Voor de psychologische input wordt veel samengewerkt met erkende kennisinstituten als TNO, UvA en ARQ centrum 45. Regelmatig komen er vanuit wetenschappelijke kennisinstituten over de hele wereld aanvragen voor Sensiks belevingscabines en opmaat belevingen voor onderzoek, veelal op vlak van neurowetenschap, neurofysiologie en psychologie.

Hoe het begon …

Het idee om in een afgesloten ruimte alle zintuigen te manipuleren kreeg Fred op het strand, omdat hij zich afvroeg hoe hij de plezierige ervaring van dat moment kon laten terugkeren. Inmiddels is de pod zover ontwikkeld dat grote bedrijven hem gebruiken om hun medewerkers te laten ontspannen. Wellicht kun je op termijn een korte vakantie in een pod ‘beleven’ i.p.v. daarvoor in een vliegtuig te stappen. Hebben we in de toekomst allemaal een Sensory Reality Pod van SENSIKS. in huis?

…en hoe het verder gaat.

Fred gaat er vanuit dat A.I. mensen die zelf geen ontwerpvaardigheden hebben meer creatieve mogelijkheden gaat bieden om hun ideeën te manifesteren. Hij verwacht dat A.I. patronen in data gaat vinden die de mens nog niet heeft ontdekt. Daarmee helpt het ons wellicht om menselijke emotie beter te begrijpen en te sturen. Hij is niet bang voor oncontroleerbaarheid van A.I.. Hij hoopt zelfs dat een intelligenter organisme, een organisme zonder ego, juist goed kan zijn voor het helpen vinden van intelligente oplossingen ten behoeve van harmonisch voortbestaan van de mensheid en van de planeet.